KỸ THUẬT CHĂM SÓC CÀ PHÊ THẢ NGỌN – GIẢI PHÁP TỐI ƯU NĂNG SUẤT & ỔN ĐỊNH THU HOẠCH LÂU DÀI

Cà phê thả ngọn là mô hình canh tác phổ biến tại Tây Nguyên và nhiều vùng chuyên canh cà phê. Khác với hình thức giữ cây thấp, mô hình này cho phép cây phát triển chiều cao tự nhiên, ít cắt ngọn, nhằm tận dụng khả năng ra cành – mang hoa của tầng cao, giúp tăng sản lượng. Tuy nhiên, để cà phê thả ngọn đạt hiệu quả, người trồng cần quản lý chặt chẽ bộ khung, dinh dưỡng và nước tưới.

HÌNH: KỸ THUẬT CHĂM SÓC CÀ PHÊ THẢ NGỌN – GIẢI PHÁP TỐI ƯU NĂNG SUẤT & ỔN ĐỊNH THU HOẠCH LÂU DÀI

Dưới đây là quy trình kỹ thuật tối ưu dành cho mô hình này.

---

1. Đặc điểm sinh trưởng của cà phê thả ngọn

• Cây phát triển tự do, chiều cao tối đa 3,5–5 m.

• Tán lớn, nhu cầu dinh dưỡng cao, cần duy trì cân bằng cành – lá – trái.

• Tầng cành trên cùng là nơi quyết định sản lượng cho các năm tiếp theo.

• Phải đảm bảo rễ khỏe – nước đủ – phân cân đối, nếu không cây rất dễ suy.

Lợi ích của mô hình thả ngọn:

• Tăng số lượng cành cấp 1 → tăng cành mang hoa.

• Giữ cây khỏe tự nhiên, hạn chế sốc sinh trưởng.

• Sản lượng bền hơn các mô hình cắt ngọn mạnh.

---

2. Kỹ thuật tạo hình – duy trì khung tán

2.1 Giai đoạn kiến thiết

• Chỉ để 1 thân chính, không để thân thứ 2.

• Từ năm 2–3, cây bắt đầu vươn cao mạnh → để ngọn phát triển tự nhiên.

• Chỉ tỉa bỏ các cành sâu bệnh, cành khuất trong tán.

2.2 Giai đoạn kinh doanh

• Không cắt đỉnh sinh trưởng trừ khi cây vượt cao quá 5 m gây khó thu hoạch.

• Mỗi năm tỉa 10–15% cành già, cành yếu để nuôi cành mới.

• Tuyệt đối không tỉa quá mạnh → cây sốc, giảm sản lượng.

---

3. Kỹ thuật tưới nước – yếu tố sống còn của cà phê thả ngọn

Vì cây lớn và tán rộng, nhu cầu nước cao hơn cà phê cắt ngọn.

3.1 Quy trình tưới

• Trước khi ra hoa: tưới 2–3 lần kích hoa, mỗi lần 350–500 lít/cây.

• Sau đậu trái: tưới 20–25 ngày/lần tùy độ ẩm đất.

• Mùa mưa: kiểm soát thoát nước, tránh đọng ở vành tán → dễ thối rễ.

3.2 Khuyến khích dùng tưới nhỏ giọt hoặc béc phun

Lợi ích:

• Cung cấp nước chính xác theo nhu cầu từng thời điểm.

• Giảm thất thoát nước 30–40%.

• Kết hợp bón phân (fertigation) rất hiệu quả.

Đối với diện tích 5 ha, hệ thống tự động giúp giảm 60–70% nhân công.

---

4. Kỹ thuật bón phân cho cà phê thả ngọn

Mục tiêu: duy trì bộ lá xanh – dày – khỏe, tăng sức nuôi trái cho cây cao.

4.1 Lượng bón khuyến cáo mỗi năm

Hữu cơ:

• 10–15 kg phân chuồng hoai + 300–500 g Trichoderma/cây/năm.

Vô cơ chia 4 lần/năm:

1. Sau thu hoạch: NPK 20-10-10 hoặc 16-16-8 → phục hồi bộ lá.

2. Trước tưới kích hoa: Lân + Bo → thúc phân hóa mầm hoa.

3. Sau đậu trái: NPK 20-20-15 + Kali Sunfat → nuôi trái – hạn chế rụng trái sinh lý.

4. Nuôi trái cuối vụ: Kali cao → tăng chất lượng nhân.

Vi lượng cần bổ sung:

• Bo → chống rụng hoa và trái non.

• Mg → xanh lá – tăng quang hợp cho cây cao.

• Zn, Cu, Mn → tăng sức đề kháng.

4.2 Bón qua lá cực kỳ quan trọng

• Dùng Amino + trung vi lượng định kỳ 30–40 ngày/lần.

• Giúp tầng tán trên cùng xanh dày → tạo năng suất cao cho năm sau.

---

5. Quản lý sâu bệnh cho mô hình thả ngọn

Vì tán lớn, độ ẩm trong vườn cao hơn, do đó một số bệnh cần chú ý:

5.1 Tuyến trùng – thối rễ

Biện pháp:

• Bón Trichoderma liên tục.

• Bón vôi 1–2 lần/năm.

• Không tưới đọng nước dưới tán.

5.2 Rệp sáp – rệp muội

Thu hút kiến → gây đen quả, giảm phẩm chất nhân.
Giải pháp:

• Phun dầu khoáng định kỳ.

• Tỉa cành cho vườn thoáng.

5.3 Sâu đục thân – mọt cành

• Kiểm tra vườn hằng tháng.

• Tỉa bỏ cành bị hại và tiêu hủy.

---

6. Thu hoạch và bảo vệ năng suất lâu dài

• Thu hái đúng độ chín 90–95%.

• Không bẻ cành cấp 1 khi tuốt trái.

• Sau thu hoạch 7–10 ngày phải phục hồi cây ngay bằng NPK + phân hữu cơ lỏng.

---

KẾT LUẬN

Mô hình cà phê thả ngọn giúp tối ưu năng suất và duy trì sự ổn định lâu dài nếu người trồng áp dụng đúng kỹ thuật: nước tưới chuẩn – phân cân đối – bộ khung khỏe – phòng bệnh chủ động. Với quy mô lớn như 5 ha, hệ thống tưới tự động kết hợp bón phân là yếu tố then chốt giúp cây luôn sung, đậu trái mạnh và sản lượng tăng đều qua từng niên vụ.

Xem thêm các bài viết kỹ thuật cây trồng: TẠI ĐÂY

Xem thêm các sản phẩm của Asahi Nhật Bản: TẠI ĐÂY