Kỹ thuật canh tác lúa thông minh thích ứng biến đổi khí hậu

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng gay gắt, sản xuất lúa – cây lương thực chiến lược của Việt Nam – đang đối diện với nhiều thách thức: hạn hán, xâm nhập mặn, mưa bão bất thường, dịch hại phát sinh mạnh hơn. Để đảm bảo năng suất và chất lượng hạt gạo, cần áp dụng các biện pháp canh tác lúa thông minh vừa tiết kiệm tài nguyên vừa thích ứng tốt với điều kiện thời tiết cực đoan.

1. Lựa chọn giống lúa thích ứng

• Chọn giống chịu hạn, chịu mặn, chịu ngập tùy theo vùng sinh thái (ví dụ: OM5451, ST24, ST25, OM6976…).

• Ưu tiên các giống có thời gian sinh trưởng ngắn, hạn chế rủi ro khi gặp thiên tai bất thường.

• Sử dụng giống có kháng bệnh đạo ôn, bạc lá, rầy nâu để giảm chi phí thuốc bảo vệ thực vật.

Giống lúa chịu mặn ST24, ST25 được trồng ở đồng bằng sông Cửu Long

2. Áp dụng kỹ thuật gieo sạ hợp lý

• Gieo sạ thưa, đồng đều, mật độ vừa phải (80–100 kg giống/ha), giúp cây khỏe, giảm sâu bệnh.

• Gieo sạ theo lịch thời vụ khuyến cáo, né rầy, né lũ.

• Sử dụng máy gieo sạ hoặc cấy bằng máy để tiết kiệm giống, đồng thời tạo ruộng đồng đều, dễ chăm sóc.

3. Quản lý nước theo kỹ thuật “ướt – khô xen kẽ”

• Thay vì ngập nước liên tục, áp dụng phương pháp Alternate Wetting and Drying (AWD) – cho ruộng khô nứt chân chim rồi mới cho nước vào.

• Lợi ích:

  • Tiết kiệm 20–30% lượng nước tưới.

  • Giảm phát thải khí nhà kính (CH₄).

  • Rễ lúa khỏe, chống đổ ngã.

Mô hình lúa canh tác theo kỹ thuật ướt – khô xen kẽ

4. Bón phân cân đối, tiết kiệm

• Dùng phân hữu cơ vi sinh hoặc chế phẩm sinh học để cải tạo đất, tăng độ phì nhiêu.

• Bón phân NPK hợp lý, tránh lạm dụng đạm – nguyên nhân làm lúa dễ đổ ngã và sâu bệnh phát sinh.

• Ứng dụng bảng so màu lá lúa (LCC) hoặc cảm biến phân bón để điều chỉnh lượng đạm chính xác.

• Khuyến khích sử dụng công nghệ bón phân chậm tan, phân tan chậm có kiểm soát nhằm giảm thất thoát.

5. Quản lý dịch hại tổng hợp (IPM)

• Áp dụng nguyên tắc “4 đúng” trong sử dụng thuốc bảo vệ thực vật.

• Tăng cường biện pháp sinh học: thả vịt, nuôi thiên địch, sử dụng chế phẩm sinh học.

• Thăm đồng thường xuyên để phát hiện sớm và xử lý kịp thời.

• Gieo sạ đồng loạt, vệ sinh đồng ruộng sau mỗi vụ để cắt mầm bệnh.

6. Cơ giới hóa và ứng dụng công nghệ

• Sử dụng máy cày, máy cấy, máy gặt đập liên hợp để giảm chi phí lao động, tăng hiệu quả.

• Ứng dụng công nghệ GIS, IoT, cảm biến môi trường để theo dõi độ ẩm, nhiệt độ, tình trạng sinh trưởng.

• Kết nối với hệ thống dự báo thời tiết, cảnh báo sâu bệnh để chủ động canh tác.

7. Liên kết sản xuất – tiêu thụ

• Khuyến khích nông dân tham gia cánh đồng lớn, hợp tác xã để đồng bộ kỹ thuật, giảm chi phí sản xuất.

• Liên kết với doanh nghiệp để bao tiêu sản phẩm, đảm bảo đầu ra ổn định.

• Phát triển mô hình lúa – tôm, lúa – cá ở vùng ven biển nhằm tận dụng lợi thế sinh thái, tăng thu nhập.

Kết luận

Canh tác lúa thông minh không chỉ là giải pháp ứng phó biến đổi khí hậu mà còn hướng tới nền nông nghiệp bền vững, tiết kiệm tài nguyên, giảm chi phí và nâng cao chất lượng hạt gạo Việt Nam. Khi nông dân đồng hành cùng khoa học kỹ thuật, việc sản xuất lúa sẽ trở nên chủ động, ít rủi ro và mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn trong bối cảnh đầy thách thức hiện nay.

Xem thêm các bài viết kỹ thuật cây trồng: TẠI ĐÂY

Xem thêm các sản phẩm của Asahi Nhật Bản: TẠI ĐÂY

Hotline: 0944 53 2255

Email: asahijapan2024@gmail.com